โรคหลอดเลือดสมอง หรือ Stroke เป็นภาวะที่สมองขาดเลือดที่เกิดจากหลอดเลือดสมองตีบ/อุดตัน ทำให้ไม่สามารถนำออกซิเจนและสารอาหารไปเลี้ยงสมองได้ ส่งผลให้สมองและระบบประสาทเกิดความเสียหาย หากไม่ได้รับการรักษาอย่างทันท่วงทีจะเสี่ยงต่อการเป็นอัมพฤกษ์อัมพาต หรือเสียชีวิตได้
โรคหลอดเลือดสมองมี 2 รูปแบบ
1. หลอดเลือดสมองตีบหรืออุดตัน เกิดจากการสะสมของไขมันในหลอดเลือดทำให้หลอดเลือดตีบ/แคบลง หรือเกิดจากลิ่มเลือดจากที่อื่นมาอุดตัน เช่น ลิ่มเลือดจากหัวใจ ซึ่งจะทำให้เกิดอาการอัมพฤกษ์อัมพาตเฉียบพลัน
2. หลอดเลือดสมองแตก เกิดจากหลอดเลือดมีความเปราะบางจากภาวะความดันโลหิตสูง ทำให้หลอดเลือดบริเวณนั้นโป่งพองและแตกออก หรือหลอดเลือดเสียความยืดหยุ่นจากการสะสมของไขมันในหลอดเลือดทำให้หลอดเลือดแตกง่าย และเกิดเลือดออกในสมองส่งผลให้ผู้ป่วยอาจเสียชีวิตได้ในเวลาอันรวดเร็ว
สังเกตอาการด้วย FAST
- Face ใบหน้าและปากเบี้ยวเฉียบพลัน
- Arms แขนขาอ่อนแรง ชาครึ่งซีก
- Speech ลิ้นแข็ง พูดไม่ชัด นึกคำพูดไม่ออก
- Time รีบนำส่งโรงพยาบาล ต้องรักษาภายใน 4 ชั่วโมง เพื่อป้องกันความเสียหายที่เกิดขึ้นกับสมอง
ปัจจัยเสี่ยงของโรคหลอดเลือดสมอง (Stroke)
สามารถเกิดได้หลายสาเหตุ ซึ่งแบ่งออกเป็น ปัจจัยที่เราสามารถควบคุมได้และควบคุมไม่ได้
ปัจจัยเสี่ยงที่ไม่สามารถควบคุมได้
- อายุ ความเสี่ยงจะเพิ่มขึ้นเมื่ออายุมากขึ้น
- เพศ เพศชายมีความเสี่ยงต่อโรคมากกว่าเพศหญิง
- คนในครอบครัวมีประวัติเป็นโรคหลอดเลือดสมอง
ปัจจัยเสี่ยงที่สามารถควบคุมได้
- ภาวะความดันโลหิตสูง โรคเบาหวาน ไขมันในเลือดสูง และโรคหัวใจ
- การสูบุหรี่ มีสารนิโคตินและคาร์บอนมอนอกไซด์ทำให้ปริมาณออกซิเจนลดลง และทำลายผนังหลอดเลือดทำให้หลอดเลือดแข็งตัว
- การดื่มสุรา เป็นปัจจัยเสี่ยงที่ทำให้เกิดความดันโลหิตสูงและเกิดภาวะเส้นเลือดในสมองแตกได้ง่ายกว่าคนทั่วไป
- การใช้สารเสพติด เช่น แอมเฟตามีน หรือโคเคน สารเหล่านี้จะทำให้เกิดภาวะความดันโลหิตสูง
การป้องกันโรคหลอดเลือดสมอง (Stroke)
- ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมออย่างน้อยวันละ 30 นาที
- ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการรับประทานอาหาร เลือกรับประทานผักและผลไม้ให้มากขึ้น ลดอาหารรสเค็ม หวาน มัน และอาหารที่มีคอเลสเตอรอลและไขมันอิ่มตัวสูง
- หากปัจจัยเสี่ยงอยู่แล้วต้องรักษาอย่างสม่ำเสมอ ห้ามหยุดยาเองโดยเด็ดขาด
- หยุดสูบบุหรี่ และหลีกเลี่ยงการดื่มแอลกอฮอล์
นอกจากนี้การตรวจสุขภาพประจำปีสม่ำเสมอ เพื่อค้นหาปัจจัยเสี่ยง เช่น ความดันโรคหิตสูง โรคเบาหวาน โรคหัวใจ ภาวะไขมันในหลอดเลือดสูง จะทำให้สามารถช่วยป้องกันการเกิดโรคหลอดเลือดสมองได้
โดย นพ.บัณฑิตย์ นเรศเสนีย์
แพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านอายุรกรรมระบบประสาทและสมอง แผนกอายุรกรรม โรงพยาบาลบางปะกอกสมุทรปราการ โทร. 0-2109-3222 ต่อ 10115-10116